Статья
Егор Борисов: “Олохтоох салайыныылар тэриниэхтэрин наада” Булуҥ улууһа айылҕатын дьиктитэ туристары угуйар күүстээх
2015-10-0608032015 – Предпринимательство сылаРоссия, ол иһигэр Саха сирин предпринимателлэрин бүгүҥҥү кыһалҕалара – солкуобай халбаҥнааһына, ниэп сыаната түһүүтэ, экономическай балаһыанньа чуолкайа суоҕа.
Бизнес – былаастан
өйөбүллээх хайысха
Россия президенин иһинэн предпринимателлэр бырааптарыгар боломуочуйалаах Борис Титов Саха сиригэр кэлэ сылдьан:“Бизнес диэн – норуот” диэн эппитэ. Ол эбэтэр, бизнес олохтоох дьоҥҥо үлэ миэстэтин таһаарар, хамнас төлүүр. “Өскөтүн өҥөнү оҥорооччулар наһаа улахан сыананы быһар буоллахтарына, бизнес кыаммакка сабылыннаҕына, дьон дохуота суох хаалар. Маны өйдүөххэ наада”.
Саха сиригэр билигин предпринимательство эйгэтигэр ыытыллар үлэ былаас өттүттэн улахан өйөбүллээх. Ол аата норуот өйөбүллээх. 2015 сыл – предпринимательство сылынан биллэриллэн, бу хайысханы бүччүм тутан, сайыннаран, өссө тэтимирдэн биэрэр сыаллаах үлэ ыытыллар.
Булуҥ улууһун предпринимательствота сүрүннээн атыы-эргиэн уонна туризм. Кэнники кэмҥэ нэһилиэнньэҕэ өҥөнү оҥоруу киирэн эрэр. Биллэн турар, аҕыйах нэһилиэнньэлээх сиргэ, бөһүөлэктэр икки ардыларыгар суол суоҕа бизнеһи сайыннарыыга ыарахаттардаах. Иккис өттүнэн, сөптөөхтүк дьаһаннахха, туораттан киирэр атын конкуренция суоҕунан сайдыахха сөп. Саамай кылаабынайа хаачыстыбалаах уонна дьоҥҥо тиийимтиэ дьарыгы булуохха наада. Үөһэттэн субсидия, грантовай өйөбүл усулуобуйалар тэриллэллэр. Тиксиигэ анаан предпринимательствоны өйүүргэ аналлаах тэрилтэ филиала баар.
Предпринимателлэр миэстэтигэр бэйэ дьыалатын тэринэллэригэр коммунальнай өҥө, уот иһин төлөбүр сыаната балысхан үрдүгэ харгыстары үөскэтэрин этинэллэр.
Кырдьык, хоту улуустарга дизельнай электростанциялар үлэлииллэр, ити биллэн турар, элбэх энергияны сиир буолан, ороскуотун таһаардахха итинник.
Предпринимательство миниистирэ Екатерина Кормилицина чахчы бу боппуруос олус сытыытык турарын бигэргэтэн, федеральнай бюджеттан, сатанар буоллаҕына толору, эбэтэр аҥар аҥарга, хоту улуустары электричество уотунан хааччыйыыга Борис Титов кэлэ сырыттаҕына көмө көрдөөбүтэ. Үрдүк сололоох киһи чахчы итинник сыанаҕа бизнеһи сайыннарыы ыарахаттардаах буоларын ылыммыта уонна бу боппуруоһу ырытан, үөрэтэн көрүөх буолбута. Онон, предпринимателлэр быһаарыы тахсарын күүтэллэр. Биһиги эмиэ туох эмэ билиннэ да тута иһитиннэрии оҥоруохпут.
“Дьиҥнээх бизнес арыгы
атыытын
хааччахтааһынтан
тохтообот!”
Аны туран, предпринимателлэр биир саамай барыстаах эргиэннэринэн-кыраадыстаах утаҕы атыылыылларын буоларын аһаҕастык этэллэр. Онон Ил Дархан Егор Борисов норуотун аһыы утах иэдээниттэн босхолуур сыалтан ылыммыт кэккэ быһаарыыларын сөпсөспөккө айдаан бөҕө.“Билигин пиибэни атыылаабат буоллахпытына, атын бородууктаҕа сыананы үрдэтэргэ күһэллэбит. Пиибэ саамай барар табаарбыт. Бу утах суотугар атын бородуукта сыанатын кыччатабыт”, -- иҥин диэн албаһырар ньымаларын кытта туттааччылар бааллар. Федеральнай структураҕа тиийэ үҥсүү баар. Ити ыйытыы Борис Титовка эмиэ бэриллибитэ. Онуоха боломуочуйалаах тойон: “Бу нэһилиэнньэ баҕата, өрөспүүбүлүкэ салалтата ол иһин хааччахтааһыны киллэрэр, онон регион бэйэтин быһаарыыта, онно бырааптаах. Дьиҥнээх бизнес арыгы атыытын хааччахтааһынтан тохтообот!”, – диэн, быһа-бааччы эппитэ. Онон миэстэтигэр уопсастыбаннай Сэбиэттэр уопсастыбаннай хонтуруолу тэрийэн, арыгыны утары үлэлииргит сокуонунан көмүскэллээх. Сөптөөх быһаарыы. Билигин саастаах дьон ыччаппытыгар арыгыны өрө тутар дьаллыкпытынан холобур буоллахпытына, хайдах да кэнчээри көлүөнэттэн “Иһимэҥ!” диэн бопсор кыахпыт суох.
Кырдьык, өйөбүллээх эйгэ
Бизнес дьон интэриэһинэн, олоххо ирдэбилинэнсайдар. Холобур, туризмы сайыннардахха, манна сыһыаннаах оҥорон таһаарыыга бизнес үлэлиэхтээх. Ол аата, бизнес уонна туризм бэйэ-бэйэлэрин кытта ыкса ситимнээхтэр. Ол инниттэн муниципалитеттар бэйэлэрин ис кыахтарын туһанан, күүскэ ылсан үлэлиэхтээхтэр.
Бу туһунан Ил Дархан Егор Борисов бу курдук этэр: “Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр атын регионнартан, тас дойдулартан туристар кэлэн үлэлииллэрин, сынньаналларын ситиһиэхтээхпит. Холобур, бизнесмен үлэтинэн кэлэн баран, экстремальнай туризмынан дьарыктанан, сынньанан барыахтаах. Оннук сир биһиэхэ элбэх. Сахабыт сирэ хас биирдии туристка кэрэхсэбиллээх буоларыгар араас механизмы туһаныахтаахпыт. Уу диэтэххэ уу, хайа диэтэххэ хайа, ойуур диэтэххэ ойуур, кумах диэтэххэ кумах. Барыта баар.Билигин аан дойду таһымыгар биллэр Өлүөнэ очуостара, Тымныы полюһа, “Хаҥалас” индустриальнай паарка биһиги киэн туттуубут буолаллар. Хас биирдии улууска дьоҕус уонна орто бизнес баар, сайдар кыахтаах. Муниципалитеттар барытыгар хайаан да кыттыахтаахтар. Онтон салалта өттүттэн чуолкай бырайыактары өйүүбүт, өйүөхпүт даҕаны”.
Манна даҕатан эттэххэ, “2012-2019 с.с. СӨ предпринимательство сайдыыта” диэн судаарыстыбаннай бырагыраама үлэлиир. Предпринимательствоны өйүүр кииннэр, бизнес-оскуолалар уонна да атын наадалаах тэрилтэлэр бааллар.
Онон, улуус салалтата, нэһилиэктэр баһылыктара анал бырайыактары оҥорон, нэһилиэнньэҕит дохуоттаах буоларыгар кыһаллыҥ. Тэрийиҥ, тэриниҥ диэн ыҥырабын. Ханна да Булуҥҥа курдук омук дойдуларыттан анаан-минээн туристар кэлбэттэр. Толкуйдааҥ, тобулуҥ, айылҕаҕыт уратытын сөптөөхтүк туһаныҥ.
Полина НИКОЛАЕВА
Ещё по теме:
2017-05-02
Традиции пешелыжного перехода сохраняются2017-04-29
В Булунском районе наблюдается снижение количества пожаров2017-04-29
Агафья Казанова: Бэйэм билиибин үллэстэрбиттэн үөрэбин2017-04-29
Наивысший приоритет отдается принципу профилактики2017-04-27
В следственном управлении подведены итоги конкурсов за 2016 год