Регистрация
Статья
Дьон туһугар үлэ
2015-06-090410Хайдах олороҕут, тыа сирин дьоно?Республика аҕа баһылыга Егор Афанасьевич Борисов бу дьыл муус устар ыйыгар республика нэһилиэктэрин ветеран уонна эдэр баһылыктарын кытта көрсүһүүтүгэр эдэр баһылык ахсаана элбээбитин, олортон үгүстэрэ олоххо саҥалыы көрүүлээх, кыайа-хото үлэлээн-хамнаан эрэллэрин бэлиэтээбитэ. Ону тэҥэ нэһилиэктэри сайыннарыыга баһылыктартан кэлэр сылларга кэскиллээх былааннаах үлэлииллэрин ирдиибит диэбитэ, нэһилиэккэ тэрийэр үлэлэрин хайысхаларын туһунан элбэх этиилэри ыйан-тоһоҕолоон эппитэ.
Мин улуус эдэр баһылыктарыттан биирдэстэрин кытта, Түмэти нэһилиэгин баһылыгын – Афанасий Афанасьевич Андросовтыын, кини тэрийэн-салайан ыытар үлэтигэр саамай сүрүн боппуруостарыгар тохтоон кэпсэттим.
Ол боппуруостарынан буолаллар: тыа сиригэр олорор дьоҥҥо дьиэ тутуута уонна бөһүөлэк суолларын тупсарыы, оҥоруу, ис-тас өттүн ырааһырдыы, саҥардыы (благоустройство).
«Икки кэнники сылга Саха өрөспүүбүлүкэтин Тыатын хаһаайыстыбатын уонна аска-үөлгэ бэлиитикэтин министиэристибэтэ олорор дьиэни тутууга программатынан биир квотаны ылбыппыт. Урукку дьиэлэри көтүрэн, ол матырыйаалынан икки чааһынай дьиэ тутуллан сыл бүтүүтэ киириэхтээх. Суолга-иискэ (сиринэн, уунан) саамай кытаанах усулуобуйалаах нэһилиэккэ дьиэ тутуутун матырыйаалын аҕалыы ыарахан боппуруоһунан буолар. Ол да буоллар, быйыл, кыһыҥҥы суолунан куораттан 50 кууб тутуу маһын тиэйэн аҕалбыппыт. Онно миэстэтигэр бэлэмнээбит мастарын эбэн икки квартиралаах дьиэни 2016 сылга диэри тутан бүтэрэргэ былаанныыбыт. Ол саҥа тутуллар дьиэлэр ытык-мааны кырдьаҕастарбытыгар – тыыл бэтэрээннэригэр Пелагея Васильевна Григорьеваҕа уонна Федор Егорович Павловка Улуу Кыайыы 70 сылынан сибээстээн ананан тутуллаллар. Тутуу матырыйаалын атыылаһыыга урбаанньыттар Иннокентий Герасимович Скрыбыкин уонна Александр Петрович Каженкин харчынан көмөлөспүттэрэ, ыраах тиэйэн аҕалыыга ороскуотун Ил Түмэн депутата Иван Иванович Андреев уйуммута. Онон бу дьиэ норуот уонна олохтоох салалта көмөтүнэн тутуллан бүтүөхтээх. Дьон итэҕэйиэн наада, ыарахан диэн кэтэһэн, күүтэн олорбокко, туох кыалларынан дьаһанан үлэлээтэххэ барыта табыллар эбит», – диэн этэр Афанасий Афанасьевич.
Быйыл саас муора биэрэгэр тахсыбыт плавнигы, тутуу маһыгар сөп түбэһэрин талан, бэлэмнээн, 40 кууб маһы массыынанан таһан бүтэрбиттэр. Мантан саас пилорамаларыгар эрбэтэн дуоска, лафет оҥоһуллан тахсыахтаах.
Ону тэҥэ кыаммат кырдьаҕас дьонноругар, соҕотох ийэлэргэ оттук маһын бэлэмнээн таһаарбыттар.
Тутуу маһын төһө кыалларынан муора уута охсор арыыларыттан инники да өттүгэр бэлэмнээн туһаныахпыт этэ диир баһылык.
Кэлэр сылларга саҥа технология матырыйаалларын туһанан, автономнай ититэр системалаах үчүгэй баанньык туттараары, быйыл окладын түһэриэхтээхтэр.
Ил Түмэн депутата Иван Иванович Андреевтыын ситиһиилээхтик бииргэ үлэлэһэн, дьиэ тутарга матырыйаалы уунан аҕалыллар боппуруоһун быһаарсыбыттар (Үрүҥ Хайаҕа (Анаабыр улууһа) диэри уунан кэлбит маһы кыһыҥҥы суолунан Таймылыырга таһыахха сөптөөҕүн).
Иккис сүрүн боппуруоһунан буолар благоустройство, ол эбэтэр бөһүөлэк ис-тас суолларын оҥоруу, тупсарыы, ырааһырдыы үлэлэрэ. Бу сүрүн үлэлэрин толорууга икки кэнники сылга кыамталаах, күүстээх техниканан толору хааччынныбыт диэн бэлиэтиир баһылык. Итиннэ республика биэрэр көмө харчытыгар бэйэлэрин үптэрин эбэн улаханнык туһаммыттар, төһө да куораттан, аҥардас аҕалыыга, элбэх ороскуоту көрүстэллэр.
Элбэх үлэ барбыт. Суолларга, бөһүөлэк уулуссаларыгар буор кутуута, оҕо оонньуур площадката, эдэр ыччат футболлуур хонуута, онтон да атын үлэлэр. Быйылгы благоустройство көмө харчытыгар нэһилиэк үбүттэн эбии көрөн үс 12 квартиралаах дьиэлэргэ ититэр система капитальнай ремонун оҥоруохтаахтар, ремонт оҥорор тэрилтэ договорга олоҕуран сайын устата үлэлиэхтээх.
Ити курдук нэһилиэгэ кэскиллээхтик сайдарыгар үлэтин икки сүрүн боппуруоһун билиһиннэрдэ Афанасий Афанасьевич. Онно сыһыаннаах элбэх боппуруостар көрүллэн үөрэтиллиэхтээхтэрин эрэнэн санаатын үллэстэр. Ол аата ыраах уһук хоту сытар Түмэти нэһилиэгэ сайдар кэскиллээх. Түбүктээх элбэх үлэлээх эдэр баһылыкка нэһилиэгин, дьонун туһугар оҥорор үлэтэ барыта табылларыгар баҕарабыт.
Татьяна СЛЕПЦОВА,
общкор.
